Kamis, 06 Desember 2012

Paribasa Sunda | 1

Akal koja: Akalna pinter dina kejahatan. Alak-alak cumampaka: Orang bodoh merasa sama dengan orang pintar. Anjing ngagogogan kalong: Ingin kepada yang tidak layak, atau mengangankan yang tidak mungkin terjadi. Ari umur tunggang gunung, angen-angen pecat sawed: Orang tua yang berperilaku seperti anak muda. Asa aing uyah kidul: Merasa paling gagah, pintar, tampan, dan sebagainya. Asa potong pingges leungeun katuhu: kaunduran batur nu hade gawe. Ati mungkir beungeut nyanghareup: Pura-pura. Dihadapan orang bersikap baik, tetapi di belakang sebaliknya. Ati...

Papatah Sunda

Hubungan Dengan Sesama Mahluk Ngeduk cikur kedah mihatur nyokel jahe kedah micarek (Trust ngak boleh korupsi, maling, nilep, dlsb… kalo mo ngambil sesuatu harus seijin yg punya). Sacangreud pageuh sagolek pangkek (Commitment, menepati janji & consitent). Ulah lunca linci luncat mulang udar tina tali gadang, omat ulah lali tina purwadaksina (integrity harus mengikuti etika yang ada) Nyaur kudu diukur nyabda kudu di unggang (communication skill, berbicara harus tepat, jelas, bermakna.. tidak asbun). Kudu hade gogod hade tagog (Appearance...

Rabu, 05 Desember 2012

Conto Teks Sawer Panganten II

Nyukcruk galur ti karuhunNutur lacak para waliNyambung ka bala reaTitinggal ti nini akiNgawaris kabudayaanSeni sunda sawer asliSeni sunda pikeun sulukGambaran siloka diriHirup ulah kajongjonanMawa diri sing talitiSatincak make pikiranPikiran ieu pepelingPapeling jalan pituduhNuduhkeun diri sing lilirHahalang lugay disinglarMun hayang salamet diriDi dunya ukur ngumbaraPeupeujeuh sing repeh rapihrepeh rapih nu salemburka cai sing getol mandika darat sing getol solatpageuh pakuat-pakaitulah ingkah bali-lahanancrubna ngajadi hijingahiji ngajadi dulurSadaya...

Conto Teks Sawer Panganten I

1. Bismillah damel wiwitan Mugi Gusti nangtayungan Eulis- Asép nu réndéngan Mugia kasalametan 2. Salamet nu panganténan Ulah aya kakirangan Sing tiasa sasarengan Sangkan jadi kasenangan 3. Sing senang laki rabina Nu diwuruk pangpayunna Nyaéta badé istrina Masing dugi ka hartina 4. Hartikeun eulis ayeuna Lebetkeun kana manahna Manawi aya gunana Nu dipamrih mangpaatna 5. Mangpaatna lahir batin Eulis téh masing prihatin Ayeuna aya nu mingpin Ka carogé masing tigin 6. Tigin eulis kumawula Ka raka ulah bahula Bisi raka meunang bahla Kudu bisa...

Teks kawih Prosesi "Buka Pintu"

Nyukcruk galur ti karuhunNutur lacak para walinyambuang ka bala reaTitinggal ti nini akiNgawaris kabudayaanSeni sunda sawe asliSeni sunda pikeun sulukGambaran siloka diriHirup ulah kajongjonanMawa diri sing talitiSatincak make pikiranPikiran ieu pepelingPepeling jalan pituduhNuduhkeun diri sing lilirHahalang lugay disinglarMun hayang salamet diriDi dunya ukur ngumbaraPeupeujeuh sing repeh rapihRepeh rapih nu salemburKa cai jadi saleuwiKa darat jadi salogakPageuh pakuat-pakaitUlah ingkah bali-lahanAnrubna ngajadi hijiNgahiji ngajadi dulurSadaya...

Conto Naskah Sungkeman

Ka dulur-dulur anu sami rawuh, baraya anu sami lenggah, sim kuring sateuacan ngiring jabung kumalaku, lumampah cumarita seja wakca balaka, wiréh sim kuring sanés pujangga anu ahli ngaréka basa, sanés sastrawan anu ahli dina ngaraéh caritaan. Kumargi kita paralun maklum anu kasuhun, hampura anu diteda, boh bilih dina ngadadar ieu acara kirang nyorang kana kakedahannana.Ka para ahli ngukir sya’ir, pujangga ahli sastra mugia ulah haru ulah ganggu, sawios sim kuring neda widi paralun maklum sakedapan hoyong dikoréksi, diropéa, ogé dioméan manawi tiasa...

Istilah Tatangkalan Jeung Dadaunan

Balukang = palapah daun kalapa/ kawungBaralak/ barangbang = daun kalapa nu geus garing dina tangkalnaBogol = bagian tangkal kalapa/ cau nu panghandapna (tempat bijilna akar)Catang = tangkal kai nu geus ngagoler (garing) lantaran runtuh atawa dituarIwung = anak awi nu mangrupa boros keneh (sok didahar: disepan diangeun)Kalakay = daun nu geus garing (nu geus murag ka taneuh)Kararas = sesebutan husus pikeun daun cau nu geus garingKoleang = daun nu geus garing, nu ngoleang murag tina tangkalna (samemes tepi ka taneuh)Pancar = tangkal awi nu geus garing...

Gaya Basa

Gaya basa nyaéta rakitan basa (kalimah) anu dipaké sangkan bisa nimbulkeun pangaruh (éfék) anu leleb karasana ka nu maca atawa nu ngadéngékeun, ku jalan ngabandingkeun hiji barang jeung barang séjénna. Gaya basa, ceuk istilah séjén, mangrupa plastis-stilistik , nyaéta lamun dipaké nyarita atawa dilarapkeun dina kalimah, éstu matak jadi mamanis basa, écés témbrés beunang rasa basana. Gaya basa nya éta corak éksprési basa boh dina prosa boh puisi, atawa cara kumaha ku pangarang dina ngagunakeun omongan (Iskandarwassid, 2003: 44). Gelarna gaya basa...

Pupuh

Pupuh téh nyaéta wangun puisi lisan tradisional Sunda (atawa, mun di Jawa, katelah ogé macapat) nu tangtu pola (jumlah engang jeung sora) kalimahna. Nalika can pati wanoh kana wangun puisi / sastra modérn,  pupuh ilahar  dipaké dina ngawangun wawacan atawa dangding, luyu jeung watek masing-masing pupuh nu ngawakilan kaayaan kajadian nu keur dicaritakeun. Naon ari pupuh teh? Pupuh téh mangrupa ugeran (puisi) nu kauger ku guru wilangan jeung guru lagu. Guru wilangan nyaéta patokan jumlah padalisan dina unggal pada sarta lobana engang dina...

Undak Usuk Basa Sunda

Cara diajar ngagunakeun tata krama :Ngagunakeun tatakrama basa Sunda tangtu bae hasil tina diajar. Carana di antarana nya eta: 1. Sering merhatikeun batur nu basana luyu tur merenah (baik dan benar). 2. Sering maca buku nu beres susunan basana. 3. Aya sikep kritis waktu maca atawa mun ngabandungan batur nu keur cacarita. 4. Biasakeun nyarita ngagunakeun basa nu luyu tur merenah. 5. Keur latihanana kudu dibiasakeun nyarita ulah rusuh teuing, jadi aya kasempetan pikeun milih jeung nyusun kalimah. Di masarakat mah kamampuh ngagunakeun Basa Sunda,...

Pantun Sunda 1

ka Bandung kuring ka bandungsukajadi keur maremakaduhung kuring kaduhungheunte jadi ka manehnakamari ulin ka samarindatrus nyimpang ka bimakuring mah da urang sundanyebat ka indung teh emakdiluhur aya banderabandera gambar pandanaha kuring kudu erapan ieu teh basa sunda Jauh jauh manggul awinyiar-nyiar pimerangeunjauh-jauh neang abdinyiar-nyiar pimelangeunAya listrik di masigitcaangna ka Pabrik KinaAya istri jangkung alithanjakal teu di calanadiputer-puter paseuknaari pek beunang talinadiincer-incer lanceuknaari pek meunang adinaitu gunung ieu...

Selasa, 04 Desember 2012

Kala Sunda 1945 - 1953 (2009 – 2017 Maséhi)

Dihisab oléh: Drs. H. Irfan Anshory Mengenal Kala Sunda Seorang budayawan Sunda, Ali Sastramidjaja (Abah Ali), pada awal tahun 2005 memperkenalkan Kala Sunda, kalénder lunar yang sistem perhitungannya persis sama seperti kalénder Hijriyah-Jawa. Dalam sewindu ada tiga tahun kabisat (taun panjang), sehingga jumlah hari dalam satu windu (delapan tahun) adalah (354 x 8) + 3 = 2835 hari, angka yang habis dibagi 35 (7 x 5). Itulah sebabnya setiap awal windu (indung poé) selalu jatuh pada hari dan pasaran yang sama. Jika misalnya awal windu jatuh...

Rajah Sunda (Seni Papantunan)

Oleh: Anggi Jayadi A.    PENGERTIAN DAN PEMAHAMAN Dalam KBBI rajah merupakan suratan (gambaran, tanda, dsb) yang dipakai sebagai azimat (untuk penolak penyakit dsb). Rajah juga temasuk dalam kategori/varian dari mantra. Sedangkan mantra , dalam khazanah sastra Sunda berarti jenis puisi yang isinya semacam jampi-jampi atau kata-kata yang bermakna magis; isinya dapat mengandung bujukan, kutukan, atau tantangan yang ditujukan kepada lawannya; untaian kata-kata yang tidak jelas maknanya, biasa diucapkan oleh dukun atau...